سال 57 مهمترین مقطع تاریخی مبارزات گلستانیها است، مخصوصا از اول مهر ماه که مدارس و دانشگاهها فعال شد و روز 13 مهرماه که رژیم صدام حضرت امام را از عراق اخراج کرد و او بناچار عازم یکی از روستاهای فرانسه بنام نوفل لوشاتو شد.
سال 57 مهمترین مقطع تاریخی مبارزات گلستانیها است، مخصوصا از اول مهر ماه که مدارس و دانشگاهها فعال شد و روز 13 مهرماه که رژیم صدام حضرت امام را از عراق اخراج کرد و او بناچار عازم یکی از روستاهای فرانسه بنام نوفل لوشاتو شد. به همین علت مهمترین ویژگی مبارزات مردم این خطه در پاییز سال 1357 جهش فزاینده و فراگیر آن بود. زیرا از ابتدای فصل پاییز روند مبارزات آشکارتر و همگانی‌تر شد. این امر به آن سبب بود که پیامهای امام آسانتر و بیش از گذشته به اینجا می‌رسید. البته وقایع بزرگی مثل راهپیمایی عید فطر، کشتار 17 شهریور و زلزله طبس که پیش از آن اتفاق افتاد و انعکاس وسیعی در استان گلستان داشت، به اضافه نقش سیاسی مطبوعات در اطلاع رسانی و پرداخت بهتر و تیتر‌گذاری مناسبتر در آن ایام قابل توجه و موثر بود. از سوی دیگردر پائیز سال 57 دیگر رژیم پهلوی نمی‌توانست مبارزات مردم را مثل گذشته کنترل نماید. چون از نظر مشروعیت سیاسی شدیداً دچار بحران شده بود.
همچنین هجرت حضرت امام از نجف اشرف به پاریس (نوفل لوشاتو) در تاریخ 13/7/57، و قرار گرفتن مبارزات امام در کانون توجه رسانه‌های داخلی و خارجی به این فضاسازی کمک فوق‌العاده‌ای نمود. این هجرت که در پی فشار دولت عراق و به توصیه شاه ایران به دولت مردان فرانسه انجام شد، واکنشهای تندی در جامعه به دنبال داشت که از جمله انها تلگرافاتی بود که از استان گلستان به فرانسه ارسال شد.
تظاهرات فراگیر، اعتصابات کمر شکن
در کنار این عوامل باید از نقش موثر فرهنگیان و دانش آموزان استان گلستان یاد کنیم که از نخستین روزهای سال تحصیلی جدید، مدارس و مراکز آموزشی با شعار و تجمع و راهپیماییهای اعتراض آمیز و تعطیلی و تحصن همراه بود. بطوری که راهپیماییهای 9/7/57 بندرگز- 15/7/57 گرگان- 16/7/57 علی آبادکتول- 21/7/57 گالیکش- 24/7/57 کلاله- 27/7/57 کردکوی-1و2/8/57 گرگان- 16/8/57 گنبدکاووس– و راهپیمایی 20 هزار نفری در گرگان از جمله نمونه‌های تظاهرات باشکوه مردم خاصه دانش آموزان و فرهنگیان در پائیز سال 57 است.
به دنبال تظاهراتهای بزرگ مهر ماه سال 1357، مردم گرگان متشکل از افراد و اقشار مختلف صبح و عصر روز اول آبان ماه سال 57 دست به راهپیمایی زدند و سرسختانه در مقابل ماموران شهربانی ایستادند.
ده‌ها شعبه بانک و چندین مشروب فروشی، کارخانه پپسی کولا، و سینما مولن روژ با چوب و سنگ مورد حمله مردم قرار گرفت و تخریب شدند.
مردم گرگان فردای آن روز (یعنی دوم آبان ماه 57) با شرکت فعال روحانیون و طبقات مختلف جامعه با جمعیتی حدود 30 هزار نفر عظیم‌ترین تظاهرات تاریخی خود را به راه انداختند. یکی از خبرنگاران روزنامه اطلاعات در ان زمان در این زمینه نوشت: اقشار مختلف مردم در حالی که شعارهای مذهبی، سیاسی سر می‌دادند و عکس‌های بزرگی از حضرت آیت‌الله العظمی (امام)خمینی در دست داشتند در این راهپیمایی شرکت کردند.
وقایع گرگان در سطح کشور انعکاس زیادی داشت، بطوریکه در تاریخ 3/8/57 مرجع عالیقدرو مشخصا آیت‌الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی با ارسال تلگرامی خطاب به علمای گرگان اَعمال خشونت بار رژیم در برخورد با تظاهر کنندگان گرگانی را محکوم نمود.
علاوه بر این نخستین تحصن‌ها از مهرماه سال 57 توسط دبیرستان‌ها و دانشجویان و فرهنگیان استان گلستان آغاز شد و رفته رفته به سایر مراکز و ادارات دولتی سرایت نمود. چنانکه در شامگاه 22 آبان ماه سال 1357 و ایام اوج گیری مبارزات حق طلبانه مردم منطقه، ماموران رژیم ستم شاهی در یک عملیات برنامه ریزی شده و ضربتی در نیمه‌های شب، یازده نفر از انقلابیون مبارز گرگان را دستگیر کردند و به زندان انداختند که در پی این اقدام، ده هزار نفر مردم دست به راهپیمایی گسترده در سطح شهر و تحصن در مقابل دادگستری گرگان زدند و خواستار آزادی آنان شدند که آخرالامر رژیم مجبور شد در همان شب همه را آزاد نماید.
کشتار قیام مردم گرگان در 5 آذر 57
چند روز بعد در پی حمله ماموران شاه به حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد، امام خمینی رهبر کبیر انقلاب اسلامی طی پیامی که در تاریخ دوم آذرماه صادر فرمودند، روز یک شنبه پنجم آذر سال 1357 را عزای عمومی اعلام نمود و از مردم خواست تا با هر وسیله ممکن به سقوط دستگاه جبار پهلوی قیام کنند.
مردم مسلمان گرگان که از حمله ماموران رژیم به حرم مطهر حضرت رضا(ع) به خشم آمده بودند با شنیدن پیام امام خمینی و سایر مراجع، برای اعتراض به این جنایت بزرگ طاغوت مهیا شدند و صبح پنجم آذر 57 از محل امام زاده عبدالله گرگان، دست به راهپیمایی اعتراض‌آمیز زدند که بالغ بر سی هزار نفر می‌شدند.
ماموران رژیم که از انبوه جمعیت و شجاعت مردم به وحشت افتاده بودند، در اولین لحظات قبل از آنکه راهپیمایی آغاز شود آنها را به گلوله بستند. اما مردم به خشم آمده نه تنها صحنه را ترک نکردند بلکه بسوی پارکینگ شهربانی که در ضلع غربی فلکه شهدا قرار داشت، حمله‌ور شدند و آنجا را با کلیه وسایل و ماشین آلاتش که شامل یازده ماشین و انبار البسه و لوازم یدکی بود، به آتش کشیدند. سپس عده‌ای نیز به سوی سازمان آتش‌نشانی رفته و آنجا را نیز آتش زدند، بی‌آنکه به کسی از کارکنانش آسیب برسانند.
در همین روز ماموران هرکس را در خیابانها می‌دیدند به گلوله می‌بستند حتی به سوی بیمارستان بزرگ گرگان هم تیراندازی کردند و جوانی بنام سیدنظام الدین نبوی را از ناحیه سرمورد اصابت گلوله قرار داده و به شهادت رساندند. در نتیجه این سرکوبی بی‌رحمانه در آن روز، بیش از 150 نفر زخمی شدند و 14 نفر به شهادت رسیدند، که اسامی شهدا به ترتیب الفبا عبارتند از: 1- حسین امیر لطیفی 2- صدیقه پروانه 3 - سیداسماعیل حسینی 4- عباس خالداران 5- احمد سبطی 6- حجت‌الله عباسی7- ابوالقاسم علاءالدین 8- نرگس قصابان 9- حسین محبی‌راد 10- حسین مقصودلو 11- سید نظام‌الدین نبوی 12- حسین علی نصیری 13-فرامرز ویزواری 14- ابوالحسن هادی.
غلامرضا خارکوهی تاریخ نویس
ادامه در بخش "گفتگو"