اعظم محبی: صنعت دامپروری به سبب نقش آفرینی در تولید پروتئین، لبنیات، چرم و غیره یکی از صنایع مادر در کشور و گلستان به شمار می‌رود.
ایجاد و استقرار واحدهای دامپروری از دهه‌های گذشته به صورت سنتی در اقصی نقاط استان برپا بوده و به مرور زمان و ورود تکنولوژی و علوم مرتبط این شغل در قالب یک صنعت خود را نمایان ساخت.
گلستان به سبب نوع بافت جمعیتی و بهره‌مندی از حدود ۶۰۰ هزار هکتار اراضی زراعی و صدها هزار هکتار مرتع در مناطق ییلاقی و یا دشت ترکمن صحرا یکی از کانون‌های اصلی این صنعت قلمداد می‌شود.
اوج رونق این صنعت به اواخر دهه ۷۰ برمی‌گردد، حمایت‌های خاص دولت و پیش‌بینی مشوق‌های حداکثری از دامداری و دامپروری، فعالان شاغل در این بخش را افزایش داد اما از ابتدای دهه ۹۰ صنعت دامپروری در گلستان با مشکلات عدیده ای دست به گریبان شده است، افزایش قیمت نهاده‌های دامی در کنار ثابت ماندن قیمت محصولات این صنعت از قبیل لبنیات، اقلام پروتئینی و غیره سبب شد تا دامپروری در حالت افول قرار گیرد.
علاوه بر مسائل مطرح شده، خشکسالی‌های چند سال اخیر و کاهش علوفه تولیدی در مزارع گلستان و همچنین تحریم‌ها و افزایش قیمت نهاده‌های دامی درآمد سرانه دامپروری را کاهش داد به نحوی که بسیاری از فعالان این صنعت متضرر شدند.
در سنوات اخیر به سبب مشکلات یاد شده حدود نیمی از دامداران استان با کاهش ظرفیت فعالیت کرده و یا حتی برخی راکد ماندند که به عنوان نمونه می‌توان به گاوداری چند ۱۰۰ راسی برادران در کردکوی اشاره کرد.
تمامی این مشکلات وقتی تشدید شد که زمزمه آزادسازی قیمت سبوس هم به گوش رسید و همین امر باعث افزایش قیمت اقلام مصرفی و علوفه‌های دیگر شد به نحوی که بسیاری از دامداران در تلاش هستند هر چه سریع‌تر با فروش دام‌های خود از این مشکلات رهایی یابند.
کار به جایی رسیده که برخی از دامداران گلستانی به ناچار تصمیم گرفتند گاوهای مولد و ماده خود را هم به کشتارگاه بفرستند.
دامداری به صرفه نیست
حسنعلی غلامی از دامداران روستای اوزینه به خبرنگار مهر گفت: چند سالی است که گرانی علوفه سودآوری در بخش دامپروری را به حداقل ممکن رسانده است و ما هم به امید روزهای بهتر چند سالی است که این حال و روز را تحمل می‌کنیم.
گلستان رتبه ۱۱ تولید گوشت قرمز و رتبه نهم در تولید شیر را دارد و ۴۹ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در بخش دامپروری استان مشغول به فعالیت هستندوی گفت: در دهه‌های گذشته دامپروری و دامداری یکی از مشاغل پرسود و درآمدزا محسوب می‌شد و در ازای هر ۶ رأس گاو یک شغل دائمی و پایدار را شاهد بودیم اما با گران شدن هزینه‌های تولید مجبور هستیم قید استفاده از کارگر را بزنیم و و خودمان امور دامداری را به عهده بگیریم.
غلامی که ۴۰ رأس گاو شیری دارد، ادامه داد: من در گذشته ۶ کارگر در دامداری خود داشتم اما مشکلات اقتصادی سبب شد برای کاهش هزینه‌های تولید تعدیل نیرو کنم.
وی بیان کرد: سال‌های اخیر خشکسالی شدیدی در گلستان اتفاق افتاد و علوفه تولیدی به شکل محسوسی کاهش یافته است و این امر سبب شده تا قیمت علوفه افزایش یافته و در مقابل قیمت شیر و گوشت تقریباً ثابت بماند.
غلامی اضافه کرد: تحریم‌ها و افزایش قیمت دلار هم سبب شد تا خدمات دامپزشکی با افزایش قیمت روبه‌رو شده و در این بخش سه الی چهار برابر افزایش قیمت داروها را شاهد هستیم.
وی افزود: بسیاری از همکاران من به خاطر این مشکلات شغل خود را عوض کردند و برخی دامداری‌ها با نصف و یا کمتر از نصف ظرفیت در حال فعالیت است.
غلامی گفت: با وجود همه مشکلات چند وقتی است که زمزمه آزادسازی قیمت نهاده‌های دامی شنیده می‌شود و این امر باعث تلاطم قیمت در بازار شده و هم اکنون دامپروران مستاصل تر از همیشه منتظر هستند تا ببینند چه سرانجامی در انتظار آنها است.
خدمات دامپزشکی افزایش یافت
محمد مرادی یکی از دامداران شهرستان علی آباد کتول هم به خبرنگار مهر گفت: در سال‌های قبل حمایت‌های بیشتری از دامداران می‌شد مثلاً سهم اختصاصی نهاده‌ها برای هر واحد دام دو تا سه برابر میزان کنونی بود در حالی که قیمت آن هم با قیمت بازار تفاوت بیشتری داشت و به مراتب ارزان‌تر بود.
وی افزود: در سنوات قبل هم حمایت‌های بیشتری در حوزه دامپزشکی و سلامت و بهداشت دام می‌شد اما در یکی دو سال اخیر این خدمات به حداقل ممکن رسیده است.
مرادی اضافه کرد: اگر می‌خواهیم این صنعت پویا بماند باید حمایت‌های بیشتری از این شغل انجام شود نه اینکه قیمت علوفه دام را که اصلی‌ترین عنصر در دامداری است، افزایش دهیم.
دام را کیلویی ۵۰ هزار تومان هم نمی خرند
ناصر ادیب دامدار گرگانی هم به خبرنگار مهر گفت: برای هر کیلو شیر قیمت چهار و ۵۰۰ تومان تعیین شده و وقتی قیمت نهاده‌ها بیش از این میزان است آیا این رقم باعث ورشکستگی دامدار نمی‌شود؟
وی افزود: قیمت دارو و خدمات دامپزشکی هم سر به فلک کشیده و اگر حیوان مریض شود باید هزینه سنگینی بپردازیم.
ادیب اضافه کرد: گوشت قرمز در مغازه کیلویی ۲۰۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود اما دام را از ما کیلویی ۵۰ هزار تومان هم نمی خرند، حمایت دولت کجا رفت؟
قیمت نهاده‌ها تا ۱۰۰ درصد هم افزایش یافته است
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی گلستان هم در خصوص مشکلات یاد شده دامداران به خبرنگار مهر گفت: نهاده‌های یارانه‌ای با نرخ دولتی مانند سبوس، ذرت، سویا، کنسانتره و غیره بین دامداران با قیمت پایین‌تر از بازار توزیع می‌شود.
قدرت الله مقصودلو با بیان اینکه آزادسازی سبوس منتفی شده است، افزود: ۲۵ کارخانه خوراک دام در گلستان وجود دارد که نهاده‌ها از این طریق بین تعاونی‌ها و دامداران توزیع می‌شود.
وی بیان کرد: در سال ۹۹ حدود ۷۷ هزار و ۹۰۰ تن جو دولتی، ۲۲ هزار تن ذرت، ۱۹ تن سبوس و ۱۱۷ هزار تن کنسانتره بین دامداران توزیع شد.
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی گلستان اضافه کرد: در سال جاری نسبت به سال ۹۸ قیمت نهاده‌ها افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته به عنوان مثال در ذرت دامی دولتی ۴۰ درصد، ذرت دامی آزاد ۶۰ درصد، جو دامی آزاد ۱۰۶ درصد، جو دامی دولتی ۳۴ درصد، کنجاله سویا دولتی ۴۳ درصد، کنجاله سویا آزاد ۲۷ درصد و سبوس آزاد ۴۲ درصد افزایش قیمت را شاهد هستیم.
مقصودلو گفت: نهاده‌ها از طریق وزارتخانه در سامانه بازارگاه ارائه شده و ما بر اساس سهمیه استان آن را وارد می‌کنیم.
وی با بیان اینکه وقتی قیمت تمام شده از قیمت خرید کمتر باشد دامداران متضرر می‌شوند، افزود: امسال خشکسالی هم مزید بر علت شده و با کاهش کاه، کشاورزان در تهیه علوفه با مشکل مواجه شده‌اند.
مقصودلو اضافه کرد: قیمت تمام شده با قیمت فروش همخوانی ندارد لذا شاهد هستیم که برخی دام‌های خود را می‌فروشند.
وی ادامه داد: قیمت دام در بازار به مرز ۴۰ هزار تومان رسیده بود که طی روزهای اخیر افزایش یافته و مبلغ ۴۷ هزار تومان خرید و فروش می‌شود.
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی گلستان ادامه داد: بخشی از این مسأله به صنعت و معدن برمی‌گردد که باید قیمت‌ها را کنترل کرده و این مشکل مربوط به استان نیست و در سراسر کشور اتفاق افتاده است.
وی گفت: باید بخشی از صادرات دام آزاد شده تا مازاد نیاز کشور به خارج صادر شود.
مقصودلو عنوان کرد: اگر سهم نهاده‌ای یارانه‌ای استان افزایش یابد مشکلات ما کاهش خواهد یافت.
وی بیان کرد: ۱۰ درصد دامداری‌های صنعتی استان دام سنگین بوده و مابقی سبک هستند و بیشترین درصد دام سبک در شهرهای گنبدکاووس، مراوه‌تپه، آق قلا و علی آبادکتول و بیشترین درصد دام سنگین در گنبدکاووس، کلاله، گرگان و آق قلا قرار دارند.
مقصودلو ادامه داد: بزرگترین دامداری دام سنگین استان هزار راسی بوده و بزرگترین دامداری دام سبک چهار هزار راسی است.
۴۹ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در بخش دامپروری گلستان در ۶۲ هزار و ۲۶۶ واحد دامداری کوچک و بزرگ مشغول فعالیت هستند و اگر مسئولان این تغییرات قیمتی را کنترل نکنند شاهد بیکار شدن بخش زیادی از این افراد خواهیم بود.
گلستان رتبه یازدهم در تولید گوشت قرمز و رتبه نهم در تولید شیر را دارا است و با حمایت بیشتر دولت می‌تواند رتبه خود را ارتقا داده و نیاز کشور را تأمین کند.
منبع/مهر