خشکسالی و بیابانی‌شدن، چشم‌انداز قابل پیش‌بینی کارشناسان برای مراتع گلستان است که رواج بوته‌کاری و کشت گیاهان مرتعی با مقاومت بالا در سال‌های اخیر، عرصه‌های خدادادی استان را به نجات از این خطرات امیدوار کرده است.
مراتع از منابع طبیعی و خدادادی گلستان بویژه در مناطق شمالی این استان به شمار می رود که با توجه به کارکردهای زیست محیطی، اکولوژیکی و تولید علوفه، به توجه بیشتر برای تداوم فعالیت احتیاج دارد.
گلستان ۸۶۲ هزار و ۸۲۵ هکتار مرتع دارد که ۳۰۱ هزار هکتار آن درجه یک با پوشش گیاهی غنی، ۱۶۱ هزار و ۸۲۵ هکتار درجه ۲ با پوشش گیاهی متوسط و ۴۰۰ هزار هکتار آن مرتع درجه سه با پوشش گیاهی ضعیف است که بیشتر این عرصه‌ها در نوار شمالی و شرق استان واقع بوده و مورد استفاده عشایر و دامپروان بومی و کوچنده قرار می‌گیرد.
علاوه بر کارکردهای ذکر شده برای مراتع، ﺗﻌﺪﻳﻞ و ﺗﻠﻄﻴﻒ ﻫﻮا، ﮐﻨﺘﺮل آبﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ و ﺗﻐﺬیه سفره آبﻫﺎی زﻳﺮزﻣﻴﻨﯽ، ﮐﺎﻫﺶ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا، جلوگیری از ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ ﺧﺎک و پدیده ریزگردها و وﻗﻮع ﺳﻴﻼب، حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری، تامین غذا و مامن وحوش و پرندگان و رویش‌گاه برخی گیاهان دارویی و ﺧﻮراﮐﯽ از دیگر مزایای مراتع هستند که مجموعه این کارکردها، ضرورت توجه به حفظ و نگهداری از این عرصه‌های طبیعی را دوچندان کرده است.
به گفته رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گنبدکاووس، هم اکنون ۲۰ هزار هکتار از مجموع مساحت تقریبی ۳۴۲ هزار هکتاری مراتع این شهرستان در معرض بیابانی شدن و وقوع ریزگردها قرار دارد که از چند سال پیش بوته‌کاری برای مقابله با این تهدید در دستور کار این اداره قرار گرفت.
قربانعلی گرایلو افزود: هرسال با همکاری بخش دولتی و اتحادیه و تعاونی‌های مرتعداری گلستان، در ۷۵۰ تا هزار و ۲۰۰ هکتار از مراتع شمالی گنبدکاووس گونه‌های مرتعی مانند آتریپلکس، آگروپایرون، النگاتوم، خارشتر و قره داغ کشت می‌شود.
وی افزود: تاکنون در ۱۵ هزار هکتار از مراتع گنبدکاووس و از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی بوته مرتعی کشت شد که حدود هزار هکتار آن در سال گذشته بود.
گرایلو نقش دانشگاهیان برای انجام تحقیقات و پژوهش‌های مرتبط با احیا و توسعه مراتع گلستان را مهم دانست و ادامه داد: از چند سال پیش برخی استادان حوزه منابع طبیعی و مرتع دانشگاه گنبدکاووس فعالیت‌های تحقیقاتی برای تولید گونه‌های مقاوم با مراتع مناطق شمالی این شهرستان را با هدف بیابان زدایی و جلوگیری از پدیده ریزگردها آغاز کردند.
در همین پیوند دکتر ابوالفضل طهماسبی رییس دانشگاه گنبدکاووس نیز گفت: ارتباط این دانشگاه با منابع طبیعی در سال‌های اخیر خوب بوده و آمادگی توسعه این همکاری با منابع طبیعی و دیگر دستگاه‌ها و ادارات وجود دارد.
رییس اداره منابع طبیعی مراوه‌تپه در منتهی الیه شرق گلستان هم به ایرنا گفت: با هدف جلوگیری از بیابانی شدن مراتع نواحی شمال و شمال غربی این شهرستان مرزی و احیا و حفاظت از آنها، هر ساله صدها هکتار از مراتع مراوه‌تپه بوته کاری می‌شود.
فرشید رحمانی افزود: به عنوان مثال پارسال ۴۰۰ هزار اصله بوته آتریپلکس که یکی از مهمترین گیاهان خانواده اسفنجیان است و تحمل بالایی درمقابل گرما و خشکسالی دارد، در سطح ۵۳۵ هکتار از مراتع قشلاقی مراوه‌تپه در مناطقی همچون "نائب دره، ابوساری، آق چاتال و قرناق" کشت شد.
وی اضافه کرد: این گیاه زود رشد به سبب داشتن مواد پروتئینی کافی، مورد علاقه دام‌ها است و پیشاهنگ بیابان‌زدایی در مناطق خشک و نیمه خشک نواحی شمالی گلستان به شمار می رود.
رحمانی با اشاره به وسعت ۲۲۰ هزار هکتاری مراتع مراوه‌تپه گفت: مراتع این شهرستان مستعد کشت گیاهان دارویی است که تلاش می کنیم در قالب طرح‌های مرتعداری چندمنظوره، برای حفظ و مراقبت از این عرصه‌های خدادادی با مشارکت جوامع محلی و ایجاد درآمد و اشتغال پایدار برای آنها برنامه ریزی کنیم.
حفظ و مراقبت از مراتع و احیای آنها با اجرای برخی طرح‌ها از جمله کشت بوته‌های گیاهی و یا گیاهان دارویی به عنوان یک راهکار اساسی، ضرورتی انکارناپذیر است که باید بیش از پیش مورد توجه متولیان منابع طبیعی و آبخیزداری و نیز جوامع محلی قرار گیرد.
منبع/ ایرنا